توضیحات

تفسیر و مفسران توسط مترجمان آقایان على خیاط و على نصیرى صورت گرفته که این اثر برگردان «التفسیر و المفسّرون فی ثوبه القشیب» استاد عالیقدر محمد هادى معرفت مى‌باشد. استاد ارجمند، یک دوره کامل مباحث علوم قرآنى تحت عنوان التمهید فی علوم القرآن تدوین نموده که کتاب فوق (التفسیر و المفسرون) در دو جلد و در همین راستا تألیف شده است. تفسیر و مفسران شامل چهارده فصل است. فصل اوّل: تفسیر؛ مؤلف در این فصل، خواننده را با تعریف تفسیر، فرق آن با تاویل شرایط مفسر و انواع تفسیر آشنا مى‌کند فصل دوم: شیوه بیان قرآن؛ در این فصل، ویژگی‌هاى خاص زبان قرآن از جمله مسائل جمع بین معانى متعدد، رعایت فهم عموم مردم در کنار اقناع خاصه مطرح مى‌شود. فصل سوم: ترجمه قرآن؛ خواننده در این فصل با مفهوم ترجمه، شیوه ترجمه، دلایل مخالفان ترجمه قرآن، سابقه ترجمه در اسلام و آمار اجمالى ترجمه‌هاى قرآن پى‌مى‌برد. فصل چهارم: پیدایش تفسیر؛ مباحث این فصل، تفسیر در عهد پیامبر(ص) را مطرح که عبارت از: تفاسیر برجاى مانده از پیامبر(ص)، شیوه پیامبر(ص) در بیان مفاهیم قرآن و نمونه‌هایى از آنها است. فصل پنجم: تفسیر در دوران صحابه؛ بى‌تردید، پس از پیامبر اکرم(ص)صحابه بزرگ مسئولیت پخش و گسترش علوم و معارف اسلامى را بر عهده داشتند که در این فصل مسائل مربوط به آن از جمله صحابه مفسّر، روش آنها، ارزش تفسیرى و ویژگى تفاسیر آنها مطرح مى‌شود. فصل ششم: تفسیر در عصر تابعان؛ در این فصل تفسیر در عهد تابعین در مباحث مدارس تفسیر در این عهد، چهره‌هاى بارز آنها، ارزش و ویژگى‌تفسیر تابعین آورده مى‌شود.در فصل هشتم به معرفى ۳۷ مفسّر نامى پس از عهد تابعین پرداخته مى‌شود. فصل هشتم: نقش اهل‌بیت(ع) در تفسیر؛ در این فصل که پایان جلد اوّل است درباره اهل‌بیت(ع) و نقش آنان در تفسیر قرآن و نمونه‌هایى از تفاسیر منقول ایشان آورده شده است که مى‌تواند به عنوان آموزش کیفیّت صحیح پرداختن به تفسیر قرآن کریم و روش استنباط معانى استفاده مى‌شود. جلد دوّم به مرحله نهایى تفسیر، یعنى تدوین مى‌پردازد و با تقسیم آن به دو روش کلى تفسیر به مأثور و اجتهادى مباحث آن در ۶ فصل مطرح مى‌شود. فصل نهم: تفسیر نقلى؛ در این فصل، روشهاى تفسیر نقلى، آفات این تفسیر که جعل حدیث و اسرائیلیات از جمله آنهاست بطور مفصل بیان مى‌شود. فصل دهم؛ به معرفى کامل مهمترین کتب تفسیر نقلى که ۳۲ مورد است مى‌پردازد. فصل یازدهم: تفسیر اجتهادى؛ در این فصل به تبیین روش اجتهادى و اقسام آن، مفسّران مشهور در هرگرایش و روش بحث هرکدام از آنها در کتاب تفسیرى آنها مى‌پردازد و نمونه‌هایى از تفاسیر آنها را نقل مى‌کند و در برخى موارد به بررسى آنها مى‌پردازد. فصل دوازدهم: تفسیر عرفانى؛ مؤلف در این فصل به تبیین عناصر بنیادین این مکتب، معروفترین کتب تفسیر عرفانى و روش آنهادر تفسیر مى‌پردازد و نمونه‌هایى را ذکر مى‌کند و در این فصل بخش اعظمى از تفاسیر را مورد نقد و بررسى قرار میدهد. فصل سیزدهم: تفسیر در عصر جدید؛ در این فصل مؤلف به روشن نمودن مفهوم تفسیر، عصرى(روزآمد)، شیوه‌هاى مختلف تفسیر عصرى که عبارت از شیوه علمى، شیوه ادبى-اجتماعى، شیوه سیاسى انحرافى و شیوه عقلى افراطى مى‌پردازد و معروفترین کتب هرگرایش را مطرح و روش او را بازگو مى‌کند و بخش اعظمى از این تفاسیر را مورد بررسى و نقد قرار میدهد. فصل چهاردهم: تفسیر موضوعى؛ این فصل با بحث ویژگی‌هاى تفسیر موضوعى آغاز مى‌شود و سپس انواع تفسیر موضوعى و کتب تألیف شده در هر گرایش را معرّفى و بررسى مى‌کند. از ویژگی‌هاى این ترجمه مى‌توان گفت:ابتدا متن عربى توسط مترجمان برگردانده شده سپس متن ترجمه توسط خود مؤلف مورد بازبینى و اصلاح قرار گرفته است. دیگر آنکه این ترجمه نسبت به آن ویراستارى انجام گرفته و سپس چاپ شده است.از مزایاى دیگر این ترجمه، پاورقیهاى مفید آن مى‌باشد که خواننده را در فضاى تفسیرى و فهم بیشتر قرار میدهد.از مزایاى دیگر این ترجمه، صحیح، سلیس و شیوا بودن آن مى‌باشد. مؤلف در ترجمه بعد از بازبینى مواردى را حذف نموده از جمله: در جلد دوم از صفحه ۶۰۶ (الراى الحاسم) تا صفحه ۶۰۸ (اقطاب الروایات الاسرائیلیه) ترجمه نشده است. در بحث بیان نمونه‌هایى از اسرائیلیات در تفاسیر که از صفحه ۶۴۵ جلد دوم متن عربى شروع و تا ۷۳۰ ادامه دارد و ۲۶ مورد آمده فقط در ترجمه،۵ مورد و از ۲۶ مورد آمده و اینها در مجلد دوم از صفحه ۱۲۸ شروع و تا صفحه ۱۳۸ گنجانده شده است. در فصل یازدهم در بخش تفسیر فقهى(آیات الاحکام) متن اصلى از صفحه ۸۰۵ تا ۸۲۴ مى‌باشد. که قسمت اعظم آن در ترجمه پیاده نشده است. در کتب معرفى شده در بخش تفسیر فقهى، کتب احکام القرآن لابى یعلى الحنبلى معروف به ابن قرّاء و دیگر الثمرات الیانعه و الاحکام الواضحه القاطعه لاحمد بن محمد بن یمانى ثلاثى در ترجمه موجود نیست